WCAG (Web Content Accessibility Guidelines)

WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) là một bộ tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế do W3C (World Wide Web Consortium) xây dựng nhằm hướng dẫn cách thiết kế và phát triển nội dung web sao cho có thể truy cập được đối với tất cả mọi người, bao gồm cả người khuyết tật. Mục tiêu của WCAG là đảm bảo rằng các nội dung số (website, ứng dụng web, tài liệu điện tử…) có thể được sử dụng bởi:

  1. Người khiếm thị hoặc có thị lực kém: Có thể tiếp cận nội dung thông qua các công nghệ hỗ trợ như trình đọc màn hình (screen reader) đọc thành tiếng nội dung trên trang, hoặc có thể phóng to văn bản, điều chỉnh độ tương phản màu sắc mà không làm mất thông tin. Hình ảnh phải có văn bản thay thế (alt text) mô tả nội dung.
  2. Người khiếm thính hoặc có thính lực kém: Có thể hiểu được nội dung âm thanh và video thông qua phụ đề chi tiết (captions) cho lời thoại và các âm thanh quan trọng, hoặc bản ghi nội dung (transcripts).
  3. Người bị hạn chế về vận động: Có thể điều hướng và tương tác với trang web hoàn toàn bằng bàn phím, hoặc thông qua các thiết bị đầu vào thay thế khác (như công tắc, điều khiển bằng giọng nói) mà không phụ thuộc vào chuột. Các vùng tương tác cần đủ lớn để dễ dàng nhấp hoặc chạm.
  4. Người gặp khó khăn về nhận thức và học tập: Nội dung cần được trình bày một cách rõ ràng, dễ hiểu, có cấu trúc logic, ngôn ngữ đơn giản. Giao diện phải nhất quán và dễ đoán, tránh các yếu tố gây xao nhãng hoặc quá tải thông tin.
  5. Người có các dạng khuyết tật khác: Bao gồm người nhạy cảm với ánh sáng (cần tránh các nội dung nhấp nháy có thể gây co giật), người gặp khó khăn về giọng nói (cần các phương thức tương tác thay thế cho giọng nói), v.v.

Lợi ích khi áp dụng WCAG

  • Tiếp cận rộng rãi


       – Mở rộng khả năng tiếp cận của website đến toàn bộ người dùng, bao gồm người khuyết tật, người cao tuổi, dân tộc thiểu số, người sống ở vùng sâu vùng xa và người có kỹ năng số hạn chế.

      – Phù hợp với triết lý thiết kế phổ quát (universal design), giúp tất cả mọi người đều có thể tiếp cận dịch vụ mà không cần điều chỉnh riêng biệt mọi người, bao gồm người khuyết tật, đều có thể truy cập nội dung trên web.

  • Cải thiện trải nghiệm người dùng


     – Website dễ sử dụng hơn cho tất cả mọi người, không chỉ người khuyết tật.

     – Tăng độ rõ ràng của giao diện, điều hướng mạch lạc, chữ dễ đọc, màu sắc dễ phân biệt.

     – Giảm thiểu lỗi sử dụng và tăng sự hài lòng, từ đó nâng cao tỷ lệ giữ chân người dùng và chuyển đổi hành động.

  • Tăng trưởng thị trường


     – Tiếp cận được lượng khách hàng tiềm năng lớn như người khuyết tật (15% dân số thế giới), người lớn tuổi và người sử dụng thiết bị đời cũ hoặc mạng yếu.

     – Tăng doanh thu nhờ phục vụ đa dạng đối tượng hơn, bao gồm cả người đang gặp giới hạn tạm thời (tay bị thương, ở nơi ồn ào, v.v.).

  • Giảm thiểu rủi ro pháp lý


     – Tuân thủ các quy định pháp lý về khả năng tiếp cận tại các thị trường như châu Âu, Mỹ, Nhật, Úc, giúp tránh bị kiện tụng hoặc xử phạt.

    – Đáp ứng yêu cầu về tuân thủ trong các gói thầu công nghệ, đặc biệt là trong khối Chính phủ và Dịch vụ công.

Q&A

Q1: Tôi không biết lập trình, có áp dụng WCAG được không?

A: Có! Bạn có thể bắt đầu bằng cách dùng giao diện thân thiện có sẵn, kiểm tra nội dung bằng công cụ miễn phí và tối ưu trải nghiệm người dùng.

Q2: WordPress có hỗ trợ WCAG không?

A: Nhiều theme WordPress hiện nay có hỗ trợ. Bạn nên chọn các theme ghi rõ “accessibility-ready”.

Q3: Việt Nam có bắt buộc theo chuẩn WCAG không?

A: Hiện tại, Thông tư 03/2022/TT-BTTTT yêu cầu cổng thông tin điện tử của cơ quan nhà nước phải tuân thủ tiêu chí về truy cập với người khuyết tật – tương thích với WCAG mức AA.

Nguyên tắc và tiêu chí của WCAG 2.2

Nguyên tắc và tiêu chí của WCAG

WCAG được xây dựng trên 4 nguyên tắc cơ bản (gọi tắt là POUR):

  • P – Perceivable (Có thể nhận biết được):
    • Ý nghĩa
      • Thông tin và các thành phần giao diện người dùng phải được trình bày cho người dùng theo cách mà họ có thể nhận biết được bằng các giác quan của mình. Điều này có nghĩa là người dùng phải có khả năng cảm nhận được nội dung, dù bằng thị giác, thính giác, hay xúc giác (ví dụ, thông qua chữ nổi Braille).
      • Cung cấp lựa chọn thay thế bằng văn bản cho tất cả nội dung không phải văn bản như hình ảnh, biểu tượng, nút bấm, v.v.
      • Các nội dung như podcast hoặc video ghi sẵn phải có bản ghi hoặc phụ đề chi tiết, bao gồm lời thoại và âm thanh quan trọng.
      • Livestream cần có phụ đề trực tiếp. Với video có nội dung hình ảnh quan trọng, cần có mô tả âm thanh hoặc bản thay thế bằng văn bản.
      • Giao diện cần sử dụng đúng thẻ HTML để thể hiện tiêu đề, bảng biểu, danh sách… nhằm đảm bảo người dùng công nghệ hỗ trợ có thể hiểu cấu trúc nội dung.
      • Tránh sử dụng hướng dẫn chỉ dựa vào màu sắc, hình dạng hoặc vị trí; thông tin phải được diễn giải rõ ràng bằng ngôn ngữ.
      • Hỗ trợ xem nội dung ở cả hướng ngang và dọc trên thiết bị di động.
      • Văn bản phải có độ tương phản màu tối thiểu với nền, có thể phóng to đến 200% mà không làm mất nội dung hoặc chức năng.
      • Tránh dùng hình ảnh chứa chữ, trừ trường hợp cần thiết như logo.
      • Không sử dụng màu sắc là tín hiệu duy nhất để truyền đạt thông tin.
      • Kiểm soát âm thanh tự động phát, nếu phát trên 3 giây thì cần có nút tắt tiếng hoặc dừng.

 

  • O – Operable (Có thể vận hành được):
    • Ý nghĩa:
      • Các thành phần giao diện người dùng và cơ chế điều hướng phải có thể vận hành được. Người dùng phải có khả năng tương tác với tất cả các điều khiển và các yếu tố tương tác bằng nhiều cách khác nhau, không chỉ giới hạn ở một phương thức nhập liệu duy nhất.
      • Tất cả chức năng phải có thể điều khiển được bằng bàn phím; tránh tình trạng người dùng bị “kẹt” không thoát ra được.
      • Cung cấp các cách để bỏ qua nội dung lặp lại, chuyển nhanh tới phần chính của trang.
      • Trang phải có tiêu đề rõ ràng, thứ tự di chuyển bằng bàn phím hợp lý, và tiêu điểm bàn phím phải luôn hiển thị rõ ràng, không bị che khuất.
        Không sử dụng nội dung nhấp nháy quá nhanh có thể gây ảnh hưởng thị giác (quá 3 lần/giây).
      • Cho phép kéo dài hoặc tắt giới hạn thời gian nếu nội dung có thời lượng giới hạn.
      • Trên thiết bị cảm ứng, các điểm chạm (nút bấm, liên kết) phải đủ lớn (ít nhất 24×24 pixel), và tránh yêu cầu thao tác kéo nếu không cần thiết.
  • U – Understandable (Có thể hiểu được):
    • Ý nghĩa:
      • Thông tin và cách vận hành giao diện người dùng phải dễ hiểu. Điều này bao gồm cả việc làm cho nội dung văn bản dễ đọc, dễ hiểu và làm cho các chức năng của trang web hoạt động theo cách có thể đoán trước.
      • Nội dung phải sử dụng ngôn ngữ rõ ràng, dễ đọc và khai báo chính xác ngôn ngữ của trang.
      • Giao diện phải nhất quán, tránh thay đổi bất ngờ khi người dùng thao tác.
      • Biểu mẫu cần có nhãn rõ ràng, hướng dẫn cụ thể và thông báo lỗi chi tiết để người dùng biết cách sửa.
      • Hỗ trợ điền tự động thông tin qua thuộc tính autocomplete.
      • Hỗ trợ người dùng gặp khó khăn nhận thức:
        – Tránh CAPTCHA phức tạp.
        – Luôn có phần trợ giúp dễ nhận thấy trong biểu mẫu.
        – Không yêu cầu nhập lại thông tin đã cung cấp trước đó.
  •  Robust (Mạnh mẽ):
    • Ý nghĩa:
      • Nội dung phải đủ mạnh mẽ để có thể được diễn giải một cách đáng tin cậy bởi nhiều loại tác nhân người dùng khác nhau, bao gồm cả các công nghệ hỗ trợ (assistive technologies – AT). Khi công nghệ và tác nhân người dùng phát triển, nội dung vẫn phải dễ tiếp cận.
      • Mã nguồn HTML và CSS phải đúng chuẩn, không chứa lỗi cú pháp.
      • Các thành phần giao diện cần được khai báo rõ ràng tên, vai trò, trạng thái bằng thuộc tính chuẩn hoặc ARIA.
      • Khi có thay đổi trên giao diện (ví dụ: xuất hiện thông báo lỗi), phải đảm bảo công nghệ hỗ trợ có thể phát hiện và thông báo cho người dùng.

Tổng quan tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá

Tiêu chuẩn WCAG bao gồm các nguyên tắc và tiêu chí được chia thành các mức độ tuân thủ:

  • Level A (Cấp A): Mức cơ bản nhất
    • Đây là mức độ tuân thủ tối thiểu. Nếu không đáp ứng được các tiêu chí ở mức A, trang web của bạn sẽ tạo ra những rào cản nghiêm trọng khiến một số nhóm người khuyết tật không thể truy cập hoặc sử dụng được nội dung.
    • Việc đạt được Cấp A giống như đảm bảo rằng “cánh cửa vào ngôi nhà số” của bạn luôn mở cho những người cần nó nhất.
    • Các tiêu chí ở Cấp A thường giải quyết những vấn đề truy cập cốt lõi và có thể triển khai được với nỗ lực tương đối.
  • Level AA (Cấp AA): Mức chuẩn mực phổ biến và được khuyến nghị
    • Đây là mức độ tuân thủ được nhắm đến phổ biến nhất trên toàn cầu và thường là yêu cầu trong các chính sách, quy định pháp luật về khả năng tiếp cận web của nhiều quốc gia.
    • Việc đáp ứng các tiêu chí ở Cấp AA sẽ loại bỏ những rào cản đáng kể nhất đối với hầu hết người dùng khuyết tật. Trang web không chỉ “vào được cửa” mà người dùng còn có thể “đi lại, sử dụng các phòng và tiện ích một cách thoải mái”.
    • Các tiêu chí Cấp AA thường đòi hỏi nỗ lực nhiều hơn một chút so với Cấp A nhưng mang lại lợi ích lớn hơn về khả năng tiếp cận. Việt Nam cũng đang hướng tới việc khuyến nghị các trang web, đặc biệt là của cơ quan nhà nước và dịch vụ công, đạt tối thiểu Cấp AA.
  • Level AAA (Cấp AAA): Mức lý tưởng, cao nhất
    • Đây là mức độ tuân thủ cao nhất và khắt khe nhất. Việc đáp ứng các tiêu chí Cấp AAA sẽ mang lại trải nghiệm truy cập nâng cao, mượt mà, đôi khi còn tốt hơn cả trải nghiệm của người dùng thông thường.
    • Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có thể hoặc hợp lý để áp dụng tất cả các tiêu chí Cấp AAA cho toàn bộ nội dung trên một trang web. Một số tiêu chí Cấp AAA có thể không phù hợp với một số loại nội dung nhất định hoặc đòi hỏi nguồn lực triển khai rất lớn.
    • Các tổ chức thường hướng đến việc đáp ứng một số tiêu chí Cấp AAA có liên quan và mang lại giá trị cao cho đối tượng người dùng cụ thể của họ, thay vì đặt mục tiêu tuân thủ toàn bộ Cấp AAA cho mọi trang.

Hướng dẫn sử dụng công cụ

  • 1: Truy cập công cụ đánh giá trực tuyến.
Ấn vào đây để sử dụng công cụ
  • 2: Nhập URL của website mà bạn muốn kiểm tra vào ô tìm kiếm trên công cụ.
  • 3: Nhấn Phân tích hoặc Analyze để công cụ tự động kiểm tra khả năng tiếp cận của website.
  • 4: Sau khi hoàn tất, công cụ sẽ cung cấp kết quả về các lỗi cần khắc phục, các vấn đề khả năng tiếp cận, cùng với giải pháp để cải thiện chúng.

Tài liệu WCAG tiêu chuẩn

Về tổ chức HI

Humanity & Inclusion (HI), tên pháp lý là Fédération Handicap International, là một tổ chức hỗ trợ phát triển độc lập và trung lập, hoạt động trên các lĩnh vực về giảm thiểu nghèo đói và bị cô lập, xung đột và thiên tai. Hoạt động của Tổ chức hướng đến những người khuyết tật và các nhóm dân cư dễ bị tổn thương để đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của họ, cải thiện điều kiện sống và thúc đẩy sự tôn trọng đối với phẩm giá và quyền cơ bản của họ.

HI đang hoạt động tại hơn 60 quốc gia trên toàn thế giới. HI đã làm việc tại Việt Nam trong hơn 32 năm, chủ yếu trong các lĩnh vực y tế và phòng ngừa (chăm sóc sức khỏe mẹ và trẻ em, an toàn giao thông), phục hồi chức năng (chăm sóc phục hồi cho người bị chấn thương tủy sống và tổn thương não), giáo dục (tiếp cận giáo dục hòa nhập cho trẻ em khuyết tật) và sinh kế (tiếp cận công việc xứng đáng cho người khuyết tật).

Để biết thêm thông tin về tổ chức, vui lòng truy cập hi.org

Về dự án

Dự án “Tăng cường tiếp cận thông tin và cơ hội việc làm cho người khuyết tật thông qua các ứng dụng công nghệ và kỹ thuật số phù hợp” do Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam (EU) tài trợ thông qua tổ chức HI tại Việt Nam.

  • Thời gian thực hiện: 8/2024 – 7/2027
  • Địa bàn thực hiện gồm 5 tỉnh: Hà Nội, Quảng Trị, Huế, Gia Lai (Bình Định), Quảng Ngãi (Kon Tum)

Mục tiêu tổng quát

  • Tăng cường sự tham gia của thanh niên khuyết tật vào các hoạt động kinh tế – xã hội thông qua các giải pháp kỹ thuật số phù hợp.

Mục tiêu cụ thể

  • Thanh niên khuyết tật được tiếp cận cơ hội việc làm thông qua các ứng dụng công nghệ và kỹ thuật số được điều chỉnh phù hợp.
  • Tăng cường sự tham gia của các Sở, ban ngành liên quan, các tổ chức làm việc trong lĩnh vực người khuyết tật nhằm thúc đẩy tiếp cận công nghệ và chuyển đổi số cho người khuyết tật.
 

Mục tiêu tổng quát

  1. Điều chỉnh các ứng dụng và nền tảng kỹ thuật số về giới thiệu việc làm, tư vấn việc làm, kiến thức tài chính và dịch vụ phục hồi chức năng phù hợp với các tiêu chuẩn thiết kế và khả năng tiếp cận phổ quát (WCAG), phù hợp với ngôn ngữ và bối cảnh địa phương.
  2. Thanh niên khuyết tật biết cách sử dụng các ứng dụng và nền tảng kỹ thuật số trong giới thiệu việc làm, tư vấn việc làm, hiểu biết về tài chính và dịch vụ phục hồi chức năng, trên cơ sở đó giúp họ nâng cao khả năng tiếp cận
việc làm.
  3. Nâng cao hiểu biết của các Sở, ban ngành địa phương, các tổ chức phi chính phủ làm việc trong lĩnh vực khuyết tật, các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin – truyền thông và các chuyên gia công nghệ thông tin tương lai, NKT nói riêng và người dân ở các vùng triển khai Dự án trong việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số phù hợp dành cho người khuyết tật.

Về dự án

Dự án “Tăng cường tiếp cận thông tin và cơ hội việc làm cho người khuyết tật thông qua các ứng dụng công nghệ và kỹ thuật số phù hợp” do Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam (EU) tài trợ thông qua tổ chức HI tại Việt Nam.

Thời gian thực hiện
8/2024 – 7/2027
Địa bàn thực hiện gồm 5 tỉnh
Hà Nội, Quảng Trị, Huế, Gia Lai (Bình Định), Quảng Ngãi (Kon Tum)

Mục tiêu tổng quát

  • Tăng cường sự tham gia của thanh niên khuyết tật vào các hoạt động kinh tế – xã hội thông qua các giải pháp kỹ thuật số phù hợp.

Mục tiêu cụ thể

  • Thanh niên khuyết tật được tiếp cận cơ hội việc làm thông qua các ứng dụng công nghệ và kỹ thuật số được điều chỉnh phù hợp.

  • Tăng cường sự tham gia của các Sở, ban ngành liên quan, các tổ chức làm việc trong lĩnh vực người khuyết tật nhằm thúc đẩy tiếp cận công nghệ và chuyển đổi số cho người khuyết tật.

Kết quả mong đợi

Điều chỉnh các ứng dụng và nền tảng kỹ thuật số về giới thiệu việc làm, tư vấn việc làm, kiến thức tài chính và dịch vụ phục hồi chức năng phù hợp với các tiêu chuẩn thiết kế và khả năng tiếp cận phổ quát (WCAG), phù hợp với ngôn ngữ và bối cảnh địa phương.

Thanh niên khuyết tật biết cách sử dụng các ứng dụng và nền tảng kỹ thuật số trong giới thiệu việc làm, tư vấn việc làm, hiểu biết về tài chính và dịch vụ phục hồi chức năng, trên cơ sở đó giúp họ nâng cao khả năng tiếp cận
việc làm.

Nâng cao hiểu biết của các Sở, ban ngành địa phương, các tổ chức phi chính phủ làm việc trong lĩnh vực khuyết tật, các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin – truyền thông và các chuyên gia công nghệ thông tin tương lai, NKT nói riêng và người dân ở các vùng triển khai Dự án trong việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số phù hợp dành cho người khuyết tật.